Шығыс Еуропада дрондардың шекарадан өту оқиғаларының жиілеуі құрлықтың әуе қорғаныс жүйелеріндегі әлсіздіктерді айқын көрсетті. Бұл жағдай Еуропаның ауқымды дрон шабуылдарына қарсы әрекет ету қабілетіне қатысты маңызды сұрақ туындатты.
Ең маңызды оқиға 9-10 қыркүйек түнінде Польшада болды, онда шамамен Ресейдің 20 дроны әуе кеңістігіне кіргені хабарланды. Польша F-16 ұшақтарын және одақтастардың әуе күштерін дрондарды ұстап, жою үшін жұмылдырды. Кейбір дрондар сәтті жойылғанымен, кейбірі ұсталмай жалтарып үлгерді.
Бұл әлсіздік тек Польшада ғана емес, басқа елдерде де байқалды: Румыния әуе кеңістігінде бір дронды бір сағатқа жуық бақыласа, Эстония бірнеше бұзушылық тіркеді, ал Данияда белгісіз дрондар әуежайлардың уақытша жабылуына және әскери нысандарда дүрбелең туғызды.
Бұл оқиғалар тек жекелеген жағдайлар емес, одақтас әуе кеңістігінің қауіпсіздігіне қатысты кең ауқымды мәселенің бір бөлігі екенін көрсетті. Польша қауіпсіздік қатеріне жауап ретінде НАТО келісімінің 4-бабын іске қосты, бұл мүше мемлекетке басқа одақтастармен кеңесуге мүмкіндік береді. Бұл әрекет НАТО құрылған 1949 жылдан бері бар болғаны жеті рет қолданылған.
Әуе кеңістігін бұзу оқиғалары, соның ішінде ұшақтар мен дрондардың қатысуымен болған жағдайлар көбінесе «гибридті соғыс» түрі ретінде қарастырылады. Бұл қарсыластардың осал тұстарды зерттеп, жауап беру уақытын бағалап, қорқыныш тудыруға бағытталған әрекеттері ретінде сипатталады.
Ресей бұл әрекеттерге қатысы бар екенін жоққа шығарғанымен, Еуропа мен НАТО шенеуніктері бұл әрекеттерді трансатлантикалық одақтың табандылығын және Украинаны қолдауын сынауға бағытталған қасақана әрекет деп санайды.
Бірнеше күн ішінде НАТО «Шығыс күзетшісі» операциясын бастап, Финляндиядан Болгарияға дейінгі шығыс шекара бойына жойғыш ұшақтар, теңіз кемелері және бақылау жабдықтарын орналастырды.
НАТО Бас хатшысы Рютте «Шығыс күзетшісі» миссиясы одақтың дайын екенін көрсететінін атап өтті. Алайда бұл жылдам әрекет Еуропаның қазіргі әуе қорғаныс жүйелерінің мұндай қауіптерге қарсы жеткіліксіз екенін де ашып берді.
Шығыс шекарадағы қорғаныс олқылығы айтарлықтай үлкен, НАТО қажетті қуаттың тек шамамен 5 пайызын ғана қамтамасыз ете алады деп айтылып отыр. Қазіргі заманғы, тиімді қорғаныс жүйелерін, әсіресе гибридті соғыс дәуіріне арналған жүйелерді сатып алуды басымдыққа айналдыру қажет.
